Vreemd genoeg is het mogelijk dat je gedurende een lange tijd reeds werd gepest zonder dat je het als dusdanig herkende. Uw drang om het allemaal te verduren of uw sterke werkethiek of zelfs persoonlijke schaamte kan ervoor zorgen dat je niet zal herkennen wat er werkelijk aan het gebeuren is ondanks dat het niet je schuld is.
Deze sectie geeft enkele verschillende opsommingen weer van veel voorkomende technieken die pesters gebruiken in de manipulatiefase.
- Een andere meer wetenschappelijke methode, ontwikkeld door de Zweedse Prof. Dr. Leymann, is het gebruik van een instrument dat toelaat om de prevalentie van blootstelling aan 45 gewelddadige gedragingen in de afgelopen 12 maanden na te gaan. Deze inventaris wordt ook wel de LIPT genoemd (Leymann Inventory of Psychological Terror). De gedragingen kunnen volgens Leymann gegroepeerd worden in 5 categorieën, afhankelijk van de gevolgen die ze hebben op het slachtoffer.- Gevolgen voor de mogelijkheden tot communicatie: moeilijkheden om zich uit te drukken- Gevolgen voor de mogelijkheden om sociale contacten te onderhouden: sociale isolatie,- Gevolgen voor het behoud van de eigen reputatie,- Gevolgen op het werk en taken,- Gevolgen voor de gezondheid
- Het WBI (Workplace Bullying Institute) onder leiding van Dr. Ruth en Dr. Garie Namie geeft een lijst weer van 25 gedragingen die tijdens een internet-poll als meest voornaamste naar voor werden geschoven.
- Tim Field is een anti-mobbing activist uit het Verenigd Koninkrijk die eind jaren 90 een nationale advieslijn uitbouwde om lotgenoten te helpen. Hij en zijn team werden uiteindelijk in totaal betrokken bij 10.000 dossiers van pesterijen. De hierna volgende lijst van Tim Field zijn de meest prominent aanwezige gedragingen resulterende van die analyses.
Leymann Inventory of Psychological Terror (LIPT)
Dr. Heinz Leymann – Duitse psychiater / Psycholoog
De Zweedse arbeidspsycholoog Heinz Leymann ontwikkelde een zogenaamde LIPT vragenlijst. LIPT staat voor “Leymann Inventory of Psychological Terror”. Dit instrument voert 45 handelingen aan onderverdeeld in 5 categorieën (zie hieronder) die typisch zouden zijn voor pesterijen.
Met betrekking tot uw werkrelaties
- Uw hiërarchisch verantwoordelijke verhindert dat U zich kunt uitdrukken
- U wordt constant onderbroken wanneer U zich uitdrukt
- Andere personen verhinderen dat U zich uitdrukt
- Men schreeuwt naar U, men kwets U luidop
- Er is continue kritiek wat betreft uw werk
- Er is continue kritiek naar uw privéleven toe
- U wordt telefonisch lastiggevallen
- Verbale bedreigingen
- Schriftelijke bedreigingen
- Arrogante, hautaine blikken of lichaamstaal
- Men negeert uw aanwezigheid of men richt zich enkel tot anderen
Men isoleert U systematisch
- Men spreekt niet meer tegen U
- Men wil niet benaderd worden door U
- Men heeft U op en werkplaats gezet die U volledig isoleert van de anderen
- Men weigert uw collega’s om met U te praten
- Men doet alsof U niet bestaat
- Men richt zich enkel schriftelijk tot U
Uw professionele taken worden gewijzigd bij wijze van straf
- U krijgt geen enkele taak meer, U heeft praktisch geen werk
- U krijgt zinloze taken toebedeeld
- U krijgt taken toegewezen die duidelijk onder uw competenties liggen
- U krijgt gedurig aan nieuwe taken toebedeeld
- Men geeft U vernederende taken
- U krijgt taken toebedeelt die duidelijk boven uw competenties liggen
Aanval op uw persoon
- Men zegt slecht over U achter uw rug
- Men initieert valse roddels over U
- Men maakt U belachelijk voor anderen
- Men verdenkt U ervan psychisch ziek te zijn
- Men wil U dwingen een psychiatrisch onderzoek te ondergaan
- Men lacht met een handicap die U heeft
- Men doet uw postuur, lichaamstaal, stem of handelingen na teneinde U belachelijk te maken
- Men valt uw politieke of religieuze overtuigingen aan
- Men lacht of valt uw origine aan
- Men verplicht U taken uit te voeren die uw geweten aantasten
- Men beoordeelt uw werk op een onjuiste en kwetsende wijze
- Men stelt uw beslissingen in vraag
- Men kwetst U op een obscene of degraderende wijze
- Seksueel getinte woordspelingen of voorstellen worden gedaan
Geweld en bedreigingen
- Men verplicht U taken uit te voeren die uw gezondheid schaden
- Ondanks uw gezondheidsproblemen laat men U schadelijke taken uitvoeren
- Men bedreigt U met lichamelijk geweld
- Men gebruikt licht lichamelijk geweld bij wijze van waarschuwing
- U wordt fysiek mishandeld
- Iemand veroorzaakt onkosten om U te schaden
- Iemand brengt schade toe thuis of op uw werkplaats
- Men is seksueel gewelddadig tegenover U
Top 25-lijst van het WBI
Onderzoek van Dr. Namie van het “Workplace Bullying Institute” (WBI) in de Verenigde Staten geeft een lijst van de 25 meest voorkomende manieren waarop mensen gepest worden. Deze resultaten komen van een grote online enquête door het instituut georganiseerd. In onderstaande opsomming wordt ook telkens het percentage aangegeven van mensen die aangaven daarmee geconfronteerd te worden.
- Iemand valselijk beschuldigen van fouten die eigenlijk niet gemaakt zijn (71 %)
- Staren, gadeslaan en non-verbale intimidatie met een duidelijke vijandige intentie (68%)
- Het ridiculiseren van iemand zijn gedachten en gevoelens in vergaderingen (Dat is toch belachelijk …) (64%)
- Het volledig negeren van iemand en afzonderen van de anderen (64%)
- Het tentoonspreiden van onvoorstelbare stemmingswisselingen voor een groep mensen (61%)
- Het terstond maken van eigen “regels” die hij/zij zelf niet volgt (61%)
- Het negeren en niet in acht nemen van voorbeeldig werk van een goede kwaliteit ondanks bewijzen ervan (58%)
- Zeer harde en gedurig aan kritieken uiten ten opzichte van het doelwit en een andere standaard hanteren voor die persoon (57%)
- Starten of geen halt toeroepen aan destructieve geruchten en roddels over een bepaald persoon (56%)
- Het aanmoedigen van mensen om zich te keren tegen het doelwit (55%)
- Het isoleren en het uitpikken van één iemand ten aanstaan van zijn collega’s, sociaal of fysisch (54%)
- Publiekelijk onwaardig en grof, maar niet illegaal, gedrag tentoonspreiden (53%)
- Schreeuwen en roepen in het bijzijn van anderen om één iemand te vernederen (53%)
- Het nemen van de erkenning voor werk dat gedaan werd door anderen (47%)
- Het misbruiken van het evaluatieproces door het liegen over iemand zijn prestaties (46%)
- Iemand als rebels of subversief verklaren na het niet opvolgen van willekeurige bevelen (46%)
- Confidentiële informatie gebruiken voor het vernederen van iemand (privé of publiekelijk) (45%)
- Represailles nemen ten aanzien van iemand die een klacht heeft neergelegd (45%)
- Pijnlijke woorden en beledigingen uiten gebaseerd op geslacht, ras, accent, taal of handicap.
- Ongewenste taken opleggen bij wijze van straf (44%)
- Onrealistische verwachtingen scheppen voor iemand (werklast, deadlines, taken, …) (44%)
- Een ongefundeerde campagne voeren om iemand te verjagen, deze poging wordt niet in vraag gesteld en tegengehouden door de werkgever (43%)
- Het aanmoedigen van een persoon om ontslag te nemen of te muteren ten aanzien van verdere afstraffingen (43%)
- Saboteren van de bijdrage van iemand tot een gemeenschappelijke doelstelling of verloning (41%)
- Verzekeren dat iemand zijn project zal falen door het zelf niet uitvoeren van noodzakelijke taken (telefoontjes aannemen, tekenen van documenten, contact onderhouden met klanten, …) (40%)
Technieken volgens Tim Field
Het werk van Tim Field dat gebaseerd is op interviews van mensen van in totaal meer dan 10.000 gevallen van pesterijen geeft de volgende gebeurtenissen als prominent aanwezig in die pesterijen:
- Constante kritieken en onderworpen worden aan destructieve kritieken (dikwijls eufemistisch aangegeven als constructieve kritieken). Weerlegging en bewijzen van goede prestaties worden weggelachen, genegeerd of verworpen.
- Altijd onderworpen worden aan vitterijen en het vinden van triviale fouten (het feit dat het steeds triviale dingen zijn is een sterke aanwijzing).
- Ondermijnd worden (vooral in het bijzijn van anderen), valse bekommernissen worden aangegeven, twijfels worden geuit over iemand zijn prestaties of standaard van werk. Nochtans, de aantijgingen missen substantiële en kwantificeerbare bewijzen aangezien ze de onbetrouwbare mening zijn van de pester. Het doel is controle uitoefenen op het doelwit, niet het verbeteren van de prestaties.
- Verwerpen, negeren, marginaliseren, …
- Isoleren en afzonderen van wat er gebeurt (dit zorgt ervoor dat mensen makkelijker te controleren vallen)
- Anders behandeld worden en willekeurig uitgekozen worden (iedereen kan te laat komen of deadlines overschrijden maar als het doelwit 1 kleine fout maakt is het een disciplinair misdrijf).
- Gekleineerd, gedegradeerd, vernederd, belachelijk gemaakt, gepatroniseerd, denigrerende opmerkingen krijgen
- Regelmatig het slachtoffer van agressieve taal, persoonlijke opmerkingen, ongepast taalgebruik
- Het doelwit van ongepast sexueel gedrag
- Bedreigd worden, toegeschreeuwd worden, vernederd worden vooral bij anderen
- Uitgedaagd en geplaagd worden waar de intentie is om te beschamen en te vernederen
- Onrealistische doelstellingen en deadlines geven die onbereikbaar zijn of die plots weer veranderd worden zonder uitleg of wanneer het ernaar uitziet dat ze gehaald zullen worden
- Informatie ontzeggen die noodzakelijk is om een bepaalde taak naar behoren uit te voeren en bepaalde objectieven te halen
- Hulpmiddelen ontzeggen terwijl dan dikwijls anderen hulpmiddelen te over krijgen
- Ondersteuning van de manager ontzeggen of niet geven en dus als zodanig in een managementvacuüm werken
- Ofwel volledig overladen worden met werk (dit houdt mensen bezig zonder dat ze het pesten kunnen detecteren of aanpakken en maakt het lastiger om doelstellingen te bereiken) ofwel uw werk zien verdwijnen (dat dan soms wordt vervangen door ongepaste minderwaardige taken zoals koffie zetten, fotokopiëren, archiveren, …)
- Verantwoordelijkheden worden groter gemaakt maar autoriteit neemt af
- Werk wordt geplagieerd, gestolen of gekopieerd. De pester stelt het werk van het doelwit dan voor als dat wan zichzelf
- Worden doodgezwegen. De pester weigert te communiceren en vermijdt oogcontact (wat een sterke indicator is voor een slechte relatie). Instructies worden dan dikwijls verzonden via mail, memos of een reeks opeenvolgende post-its.
- Onderhevig zijn aan overdreven monitoring, supervisie, micromanagement, opnamen, spionage, …
- Het onderwerp zijn van (geschreven) klachten van andere personeelsleden waarvan de meeste werden verplicht valse verklaringen af te leggen. De klachten zijn triviaal en dikwijls gewoon bizar – “Hij bekeek me op een rare manier” of “Hij is nogal rustig” – en hebben dikwijls een treffende gelijkenis alsof ze een gemeenschappelijke oorsprong hebben.
- Gedwongen worden lange uren te werken, dikwijls zonder vergoeding of erkenning en met het dreigement van ontslag
- Aan aanvragen tot verlof worden onaanvaardbare en onrealistische voorwaarden gekoppeld en soms herroepen van vorige goedkeuring
- Weigeren van jaarlijks verlof, ziekteverlof en in het bijzonder verlof omwille van familiale redenen
- Tijdens verlof overstelpt worden met telefoonoproepen en in het bijzonder op asociale uren
- Ontvangen van onplezierige en bedreigende oproepen of lastig gevallen worden met intimiderende memo’s, e-mails, nota’s zonder verbale boodschappen en dit dikwijls vlak voor weekends of vakantieperiodes (’s vrijdags 16u of op kerstavond)
- Geen duidelijke functieomschrijving hebben of er één hebben die excessief lang of vaag is. De pester maakt dikwijls de rol van hun doelwitten zo onduidelijk mogelijk
- Uitgenodigd worden op “informele” vergaderingen die uitdraaien op disciplinaire ondervragingen
- Geweigerd worden om deel te nemen aan vergaderingen, dikwijls onder het dreigement van disciplinaire interventies. Soms misbruikt de pester zijn macht om die mensen uit te sluiten in hun groep die vertegenwoordigers die competent zijn om pesterijen te identificeren of te begrijpen
- Moedigen aan tot schuldgevoelens en doelwitten te laten geloven dat zij diegene zijn die fout zijn
- Onderworpen worden aan ongefundeerde en onterechte geschreven of verbale waarschuwingen
- Het hoofd moeten bieden aan onterechte disciplinaire acties op gronde van valse aantijgingen
- Ontslag onder ogen zien op grond van valse beschuldigingen en dikwijls gebruik makende van een triviale gebeurtenis van maanden, soms wel jaren voorheen
- Verplicht worden tot het met tegenzin ontslag nemen, geaccentueerde redundantie
- Het weigeren van het recht op broodwinning, het voorkomen van een andere job te bekomen door slechte referenties incluis
Een geliefkoosde tactiek van pesters is volgens Tim Field het ondernemen van een reorganisatie op geregelde intervallen om detectie van bovenstaande technieken te verdoezelen.